Birçok şirkette büyük miktarda depolama alanına ihtiyaç duyulur ve bu gereksinim sürekli olarak artar. Kullanıcılar, sürekli olarak yeni dosyalar oluştururlar ve bunları merkezi bir yerde tutmayı yeğlerler. Kullanıcılar dosyalarını daha uzun süre sakladıklarında, depolama talepleri de artar. Bu yüzden veri merkezi altyapısını planlarken ve kurarken dikkate alınması gereken önemli bileşenlerden biri de depolama sistemleridir.
Depolama seçenekleri, son yıllarda yeni ve gelişen teknolojilerle birlikte büyük ölçüde genişledi. Depolama çözümleri planlaması yaparken şirket ihtiyaçlarını doğru karşılayabilmek için bu özellikleri iyi tanımalısınız.
Kurumsal Depolama çözümleri 3 kategoriye ayrılar.
- DAS (Direct Attached Storage)
- NAS (Network Attached Storage)
- SAN (Storage Area Network)
Şirket içi ihtiyaca göre her birinin sağladığı farklı özellikler ve faydalarla tercih edilmesi gerekebilir.
DAS Nedir?
DAS, Sunucuya fiziksel olarak direk bağlı disk veya harici olarak bir kablo yardımıyla bağlı olan disk gruplarıdır. Nerdeyse bütün sunucular bunu sağlar. DAS, sunucuya direk bağlı olduğu için sunucuda karşılaşılacak bir arıza durumunda depolama alanının içerdiği veriye de erişilmez duruma gelir. DAS Depolama Sistemi, SATA, SAS veya SSD gibi farklı hız ve performanslara sahip çeşitli disklere sahip olabilir.
DAS Kullanmanın Avantajları
Genel olarak bir DAS sistemi, HBA aracılığıyla doğrudan sunucuya bağlı bir dizi disk içeren bir veri depolama cihazına sahiptir. DAS ile sunucu arasında herhangi bir network cihazı bulunmaz. Bu sebeple kurulumu, yönetimi ve bakımı en kolay depolama sistemidir. Sunucuya bağladıktan sonra, Windows işletim sistemine hızlıca tanıtıp kullanmaya başlayabilirsiniz. Genel olarak en ucuz depolama sistemidir.
DAS Kullanmanın Dezavantajları
DAS, direk olarak bir sunucuya bağlı olduğundan dolayı sunucudaki herhangi bir elektrik kesintisi veya arızada DAS sistemi kullanılamaz duruma gelir. Tek bir sunucuya bağlı olduğu için veri merkezileştirme yapmak karışık ve risklidir. Ek depolama alanı ihtiyaçlarını yönetmek diğer depolama sistemlerinden biraz daha zordur.
NAS Nedir?
NAS, kendi işletim sistemine sahip, network üzerinden erişilebilen bir depolama sistemidir. Windows Storage Server’da benzer şekilde diğer servislerden arınmış sadece dosya paylaşım servislerine sahip alternatif bir işletim sistemidir. NAS depolama sistemi, doğrudan bir sunucuya bağlı olmadan network üzerinden erişilebildiğinden, aynı anda birden çok sunucuya hizmet verebilmektedir. Bu sebeple DAS’dan farklıdır. Genel olarak iki farklı çözümü vardır. Düşük seviyeli NAS sistemi ve Kurumsal Seviyeli NAS sistemi. NAS sistemleri genellikle depolama alanına dosya düzeyinde erişim sağlar, yani depolama alanındaki verilere yalnızca dosya ve klasörler olarak erişilebilir. Erişim için Common Internet File System (CIFS), Server Message Block (SMB) veya Network File System (NFS) gibi protokoller kullanılabilir.
NAS Kullanmanın Avantajları
NAS, birden çok istemci tarafından dosya bazında hızlı veri erişimi elde etmenin basit ve uygun maliyetli bir yolunu arayan şirketler için ideal bir seçimdir. NAS cihazının işlem gücü sadece dosya erişim hizmetlerine ayrıldığı için daha yüksek performans ve verimlilik sağlar.
- NAS sistemi, genel olarak orta fiyatlı bir çözümdür.
- NAS sistemi, depolama alanı olarak genellikle DAS’tan çok daha büyüktür.
- NAS sistemi, disk yedekliliği için farklı RAID seçenekleri sunar.
- NAS sistemi, DAS sistemi kullanarak çeşitli sunucular üzerinde veri dağıtmak yerine tüm kritik dosyalar için tek bir konum sağlar.
- NAS sistemi, uygun fiyatlı merkezi depolama sistemi sunar.
- NAS sistemine, herhangi bir işletim sisteminden erişilebilir. Birçok işletim sisteminin erişilebileceği farklı protokolleri destekler.
- NAS sistemi, kurulumu ve yönetimi kolay tak ve kullan (Plug and Play) çözümüdür.
NAS Kullanmanın Dezavantajları
NAS sistemi SAN sistemlerine göre daha yavaştır. NAS sistemine şirketinizi network altyapısı üzerinden Ethernet protokollerini kullanarak erişilir. Bu nedenle genellikle dosya paylaşımı ve depolama çözümüdür. Ancak Microsoft Exchange Server veya Microsoft SQL Server gibi yoğun veri akışının olduğu uygulamalarla kullanamazsınız. (Test ortamları dışında denememelisiniz!)
NAS sistemi küçük ve orta ölçekli şirketler için ekonomiktir. Ancak SAN’den daha az performans sağlar ve daha az güvenilirdir. Bu nedenle büyük şirketler NAS yerine SAN kullanırlar.
SAN Nedir?
SAN, bilgisayar veya sunucuları yüksek performanslı depolama sistemlerine bağlayan yüksek hızda bir networktür. SAN, genellikle HBA’ler, trafiği yönlendiren özel switchler ve Logical Unit Numbers (LUNs)’lara sahip yüksek kapasiteli disk dizileri gibi bileşenler içerir.
SAN, birden fazla sunucunun depolama alanı havuzlarına bağlanmasını sağlar.
SAN, blok düzeyinde erişim sağlar. Bu, disk içeriğine dosya olarak erişmek için dosya erişim protokollerini kullanmak yerine, Fiber Channel over Ethernet veya Internet SCSI gibi protokolleri kullanarak veri bloklarını doğrudan disklere yazdığı anlamına gelir.
Günümüzde birçok SAN çözümü SAN ve NAS’ı bir arada sunar. Birçok bileşenleri, diskleri ve teknolojileri aynıdır, değişen sadece erişim yöntemleridir.
SAN Kullanmanın Avantajları
SAN teknolojileri, veri erişimini çok daha hızlı hale getiren blok seviyesinde okuma ve yazma işlemi yaparlar. Örneğin çoğu DAS veya NAS sisteminde yüksek boyutta bir dosyayı diske yazarsanız, tüm verinin okunması, yazılması ve sağlama hesaplaması yapılması gerekir. SAN’de aynı işlem yapılandırılan blok boyutuna göre blok yazma işlemi ile gerçekleşir.
- Depolama kaynaklarının ve sunucu kaynaklarının bağımsız olarak büyümesini sağlayan depolama sisteminin tek bir havuzda merkezileştirilmesini sağlar. Gerektiğinde bu havuzdan dinamik olarak depolama alanı ataması yapılabilir. Cihazların karmaşık bir şekilde yapılandırılmasına veya yeniden başlatılmasına gerek kalmadan depolama alanı arttırma ya da azaltma yapılabilir.
- Depolama alanları eklemek için tek bir ortak altyapı sağlar.
- Birden fazla sisteme paylaştırılabilen depolama alanları sağlar.
- Herhangi bir sunucu müdahalesi olmadan doğrudan cihazdan cihaza veri aktarımı sağlar.
- İş sürekliliği için yüksek düzeyde yedeklilik. Birden çok network cihazı, storage, güç kaynakları ve diskler gibi yedek bileşenler içerir.
SAN Kullanmanın Dezavantajları
SAN teknolojisinin temel dezavantajı, yapılandırma karmaşıklıkları nedeniyle yönetim araçlarını kullanmanız ve uzman becerilere sahip olmanız gerekecektir. Ek olarak DAS veya NAS’dan çok daha pahalıya mal olacaktır.
Bir SAN’i yönetmek için LUN kurulumu, Fiber Channel network, block sizing ve diğer faktörler de dahil olmak üzere bir çok teknolojiyi bilmeniz gerekir. Ayrıca her SAN markası kendi yönetim yazılımlarını kullanır ve hepsi birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Bu nedenle genellikle şirketlerin sadece SAN yönetimi ile ilgili bir personel veya birim bulundurmaları gerekir.
Karşılaştırma ve Kullanım Senaryoları
DAS, NAS ve SAN teknolojilerinin kullanılabilir özelliklerini iyi anlamak, gereksinimlerinize en uygun depolama çözümünü belirlemek için gereken en önemli ilk adımdır. Standart olarak en iyi çözümü sağlayan bir teknoloji yoktur, gereksinimlerimize göre en iyi çözümü bulmamız gerekir. Bu sebeple biraz daha senaryolar üzerinden incelemek faydalı olacaktır.
DAS
Genellikle en ucuz ve en az karmaşık çözüm olduğu için DAS kullanımı tercih edilir. Ancak birçok DAS çözümü dağıtılırsa NAS ve SAN’den daha fazla yönetim yükü gerektirir. Örnek olarak 15 node’lu bir Hyper-V cluster kurulumu yaptığınızda NAS veya SAN kullanıyorsanız, High Available olarak tek bir storage, failover cluster’ınızı destekleyebilir. Ama DAS kullanırsanız, 15 depolama alanına ihtiyacınız olabilir. Bununla mücadele etmek için en son yüksek seviyeli DAS sistemleri bazen çoklu iletişim protokolleri, kurumsal yönetim yazılımları ve kolay genişleme gibi SAN özelliklerini sunarlar. Bu çözümler yukarıdaki Hyper-V Cluster örneğini destekleyebilir.
Bazı kuruluşlardaki veritabanı yönetimi ekipleri ve mesajlaşma ekipleri şirketin storage ekibine olan bağımlılıklarını azaltmak için DAS sistemlerini de tercih edebilirler. Böylece kendi depolama alanları üzerinde daha fazla hakimiyete sahip olurlar.
NAS
Şirketlerin birçoğu NAS sistemini kullanırlar. Bu sebeple bir çok storage üreticisi kendi SAN ürünlerinin üzerine NAS sistemlerinin CIFS ve NFS gibi özelliklerini de ekleyip aynı ürün üzerinde iki çözümü birden sunmaya başladılar.
NAS sistemleri genel olarak DAS ve SAN çözümlerini destekleyen ortak bir ara çözüm olabilir. Bu yüzden bazı teknolojiler kendilerini NAS sistemleri ile uyumlu hale de getirebilmektedir. Örnek olarak Hyper-V, sanal makinelerin SMB 3.0 paylaşımlarında depolanmasını desteklemeye başlamıştır.
SAN
San çözümleri en iyi kurumsal depolama çözümü olarak bilinir. Uzun süre boyunca da yüksek performanslı depolama için SAN tek çözümdü. Ancak DAS ve NAS üreticileri son zamanlarda en yeni disk ve SSD teknolojilerini kullanarak, SAN karışıklığı olmadan yüksek performanslı depolama çözümü sunmaya başlayarak pazarlarını genişlettiler.
Buna karşılık olarak, SAN çözümleri aynı disk ve teknolojileri çok daha büyük ölçekte sunarak yerlerini korumaktadır. En büyük DAS sistemleri yüzlerce Terabyte depolama alanı sunarken, en iyi SAN çözümleri binlerce Terabyte depolama alanı yanında en iyi kurumsal özellikler, daha fazla esneklik ve daha iyi yönetim araçları ile sunarlar.
Gelecek Trendleri
Microsoft, Windows Server’ın her yeni sürümünde DAS ile Windows Server’ı birlikte daha fazla özelliklerle kullanılmasını sağlayacak geliştirmeler yayınlamaktadır. Böylece SAN depolama sistemine kıyasla daha rekabetçi bir seçenek haline getirmektedir. Windows Server 2012’de RAID controller olmadan da disk yedekliliğini sağlayan Storage Space özelliğini sundu. Windows Server 2012 R2’de disk üzerinde en sık erişilen disk bloklarının daha hızlı erişilebilmesi için SATA diskler yerine SSD disklere otomatik olarak depolayan Storage Tiering özelliğini sundu. Scale-Out File Server entegrasyonu ile ayrıca paylaştırılmış alanlar için High Availability sağlandı. Windows Server 2016 ile birlikte blok düzeyinde senkron veya asenkron şekilde iki sunucu arasında veri eşitlemesi sağlayan Storage Replica özelliğini sundu.
Windows Server’da, daha önce sadece SAN depolama sistemlerinde olan özellikler eklenmeye devam ediyor. Windows Server ile sunulan bu özellikler ihtiyaçlarınızı karşılıyorsa, bir SAN depolama sistemi kullanmaktan çok daha uygun maliyetli olabilmektedir.