Microsoft Windows Server 2016

Şirketimizde kullandığımız Windows sunucuların daha etkin bir şekilde yönetebilmek için sunulan birçok yeni özellikler bulunmaktadır. Bu yeni özelliklere sahip olan işletim sistemlerinin nasıl kurulacağı, mevcut sistemlerimizden nasıl yükseltme yapılacağını ya da mevcut rolleri ve iş yükleri ile birlikte yeni sunuculara taşıma stratejilerinin nasıl planlanacağını bilmemiz gerekir.

Öncelikle Windows Server 2016 ile yükleyebileceğimiz versiyonlara göz atalım.

• Windows Server 2016 Essentials : Windows Server’ın eski sürümlerinden hatırlayacağımız Windows Small Bussiness Server’a karşılık gelen bir versiyondur. Küçük işletmeler için tasarlanmıştır. 25 kullanıcı ve 50 cihaza kadar izin verir. 2 core CPU ve 64 GB Ram desteği vardır. Sanallaştırma gibi birçok Windows Server 2016 özelliğini desteklemez.
• Windows Server 2016 Standart : Windows Server 2016’nın birçok özelliğini barındıran, sanallaştırma özelliğinin hiç kullanılmayacağı ya da çok az (2 sanal sunucuya kadar) kullanılacağı fiziksel sunucular için tasarlanmıştır. 64 soket ve 4 TB Ram desteği vardır.

Not: fiziksel sunucu üzerinde yalnızca sanal sunucu barındıracaksa 2 sanal sunucuya izin verir, fiziksel sunucu üzerinde herhangi bir başka rol bulunursa, (AD, DNS, DHCP vb.) sadece 1 sanal sunucuya izin verir.

• Windows Server 2016 Datacenter : Windows Server 2016 için kullanılabilen bütün rolleri ve özelliklerini barındırır. Özel bulut (Private Cloud) ve karma bulut (Hybrid Cloud) ortamları da dahil olmak üzere yüksek seviyede sanallaştırma altyapıları için tasarlanmıştır. Aynı donanım üzerinde çalışan sınırsız sayıda sanal sunucuya izin verir. 64 soket, 640 çekirdek ve 4 TB Ram desteği vardır. Ayrıca, Storage Spaces Direct, Storage Replica, Shielded Virtual Machines gibi birçok Software Define Datacenter senaryoları için özellikleri barındırır.
• Microsoft Hyper-V Server 2016 : Windows Server 2016 sanallaştırmayla ilgili bütün özellikleri barındıran bağımsız bir sanallaştırma altyapısı sunar. Ana işletim sisteminin bir lisans maliyeti bulunmaz. Üzerinde barındırılan her bir sanal sunucu için ayrıca lisanslama yapılması gerekmektedir. 64 soket ve 4 TB Ram desteği vardır. Sınırlı dosya hizmeti dışında diğer Windows Server 2016 rollerini desteklemez. Bu sürümde GUI arayüzü desteği de bulunmaz ancak yapılandırma menüsünü içeren bir arayüzü vardır. Domain’e dahil edilebilir.
• Windows Storage server 2016 Workgroup : Giriş seviyesinde birleşik depolama cihazı olarak işlev görür. 50 kullanıcı, 1 çekirdek ve 32 GB Ram desteği vardır. Domain’e dahil edilebilir.
• Windows Storage Server 2016 Standart : 2 soketli ve artan şekilde lisanslanan 64 sokete kadar desteği vardır. 2 sanal sunucu lisansı içerir, DNS DHCP gibi bazı rolleri içerse de ADDS, ADCS, ADFS gibi rolleri desteklemez.

Windows Server 2016 Yenilikleri ile ilgili bilgi için : Windows Server 2016 Yenilikleri

Donanım Gereksinimleri

Windows Server 2016 sadece 64 bit desteklemektedir. Minimum 1.4 Ghz İşlemci, 512 MB Ram ve 32 GB disk alanı ve üstü donanım özellikleri Server Core kurulumu için önerilmektedir. Desktop Experience özelliği eklenmek istenirse 4 GB RAM ve üstü önerilmektedir.

Kurulum Seçenekleri

Windows Server 2016 kurulurken 2 yükleme seçeneğinden birini seçebilirsiniz.

• Windows Server 2016 with Desktop Experience : Bu seçenek Windows Server 2016’nın bütün rollerini yönetebileceğiniz komple grafiksel arayüzü olan seçenektir.
• Windows Server 2016 : Bu seçenek daha önceki sürümlerde server core olarak bilinen sadece komut satırı yönetimi arayüzü olan seçenektir. Bu seçenek birçok rolü içermediğinden donanım alanı olarak daha az yer kaplamaktadır.

Windows Server 2016 kurulumunu başlatmadan önce hangi seçeneğin, ihtiyacımız için daha uygun olduğunu anlamamız gerekir.

Windows Server 2016 (Server Core) kurulum aşamasında varsayılan olarak gelen seçenektir. Windows Server 2016’nın bütün özelliklerini içinde barındırmaz, GUI arayüzü de olmadığı için daha az donanım kaynağına gereksinim duymaktadır. Yönetimi için uzaktan yönetim araçlarını kullanmak gerekir.

Sunucu Yönetim Araçları ile ilgili bilgi için : Windows Server 2016 Yönetim Araçları

Windows Server 2016 (Server Core), Windows Server 2016 Desktop Experience’a göre bazı avantajları vardır.

• Daha az güncelleme ihtiyacı. Windows Server 2016 (Server Core) daha az sayıda özellik barındırdığı için daha az sayıda güncelleştirme ihtiyacı duymaktadır. Bu durumda güncellemelerden kaynaklı aylık olarak sunucuyu yeniden başlatma sayısını azaltarak sunucunun ihtiyaç duyulan servislere daha fazla hizmet etmesini sağlar.
• Daha az donanım kaynak ihtiyacı. Windows Server 2016 (Server Core) daha az miktarda Ram ve Disk alanı kaplar. Windows Server 2016 (Server Core) ile sanallaştırma yapıldığında aynı donanım üzerinde daha fazla sayıda sanal sunucu oluşturma imkanı sağlar.
• Daha az saldırı alanı. Windows Server 2016 (Server Core) daha az sayıda özellik barındırdığından, ayrıca grafik arayüzü bulundurmadığından potansiyel güvenlik açığı zafiyetlerini azaltır.

Windows Server 2016 (Server Core) yüklemenin bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Örneğin hata oluştuğunda hata mesajı veren bir uygulama grafik arayüzü olmadığı için doğru çalışmayacaktır.

Windows Server 2016 (Server Core) üzerinde çalıştırılabilecek bazı araçlar bulunmaktadır.

• Cmd.exe : ipconfig, ping, netsh gibi geleneksel araçları çalışmaya izin verir.
• PowerShell.exe : PowerShell komutlarını çalıştırmaya izin verir. Windows Server 2016 PowerShell versiyon 5.0 ile yüklü olarak gelir.
• Regedt32.exe : Windows Server 2016 (Server Core) ortamında regisrty kayıtlarına ulaşmaya izin verir.
• Msinfo32.exe : Windows Server 2016 (Server Core) özellikleri ile ilgili sistem bilgilerini verir.
• Sconfig.cmd : Windows Server 2016 (Server Core) yönetim görevlerini yapılmasını sağlayan menü özellikli komut satırı aracıdır.
• Taskmgr.exe : Görev yöneticisini başlatır.

Windows Server 2016 (Server Core) Server Rolleri

• AD DS
• AD LDS
• AD CS
• AD RMS
• DHCP Server
• DNS Server
• File Services
• Hyper-V
• Print and Document Services
• Routing and Remote Access Server
• Streaming Media Services
• Web Server
• WSUS

KURULUM

Windows Server 2016 (Server Core) ve Windows Server 2016 Desktop Experience Kurulumu

Windows Server 2016 kurulumundan önce yapılması gereken bazı hazırlık görevleri bulunmaktadır.

• Sunucuya bağlı bütün cihaz ve seri kablo gibi harici kabloları çıkarın. Kurulum esnasında bunlar algılanıp hataya sebep olabilir.
• Temiz bir kurulum yapmıyorsanız, mevcut dosyaların yedeğini alın.
• Temiz bir kurulum yapmıyorsanız ve mevcut sistemde antivirüs yazılımı varsa antvirüs korumasını kapatın.
• Yükleme esnasında donanım üreticisi tarafından sağlanan bir driver ihtiyacınız varsa driver dosyalarını bir medya üzerine kopyalayın.

Kurulum adımları aşağıdaki gibidir.

1 – Windows Server 2016 yükleme medyasını sunucuya takın.

1. • Yükleme dosyalarının olduğu DVD’yi takın ve sunucuyu DVD’den başlatın.
   • Daha önceden özel olarak hazırlanmış yükleme dosyalarının olduğu USB cihazını sunucuya takın ve sunucuyu USB aygıtından başlatın.
   • Windows Deployment Servisini kullanıyorsanız, Sunucuyu network üzerinden PXE ile başlatın.

2 – Kurulum sihirbazının açılan ilk sayfasında yerel bilgilerinizi seçin

1. • Yükleme dili
   • Tarih ve para formatı
   • Klavye dili

3 – Kurulum sihirbazının ikinci sayfasında, yüklemeyi başlatmak için Install Now butonuna basın. Ayrıca bu sayfada Repair your Computer seçeneği ile daha önceden yüklenmiş ama zarar görmüş ve açılmayan Windows Server 2016 işletim sistemini onara bilirsiniz.

4 – Kurulum sihirbazının üçüncü sayfasında, yüklemek istediğiniz işletim sistemi seçeneğini işaretleyin.

5 – Sonraki License Terms sayfasında işletim sistemi lisans bilgilerini inceleyin ve kurulumun devam etmesi için lisans sözleşmesini kabul edin.

6 – Which Type of Installation Do You Want sayfasında gerçekleştirmek istediğiniz kurulum tipini seçin.

1. •  Upgrade. Bu seçenek eğer daha önceden yüklediğiniz bir server işletim sistemi var ve Windows Server 2016’ya yükseltmek istiyorsanız kullanacağınız seçenektir. Yükseltmeleri bu şekilde yapmak yerine eski işletim sistemini başlatıp kurulum medyasını içinden başlatmak daha doğru olacaktır.
   • Custom. Bu seçenek eğer yeni bir kurulum yapmak istiyorsanız kullanacağınız seçenektir.

7 – Where do you want to install Windows sayfasında Windows Server 2016’nın yüklenebileceği diskler listelenir. İstenilirse burada disk partion’lara ayrılabilir ve fortmatlanabilir. Next seçeneği ile ilerlendiğinde kurulum için dosyalar kopyalanır ve kurulum başlar.

8 – Settings sayfasında Local Administrator kullanıcısı için şifre belirlenerek kurulum tamamlanır.

Not : Windows Server 2016’da Windows Server 2012’de olduğu gibi Server Core’dan Desktop Experience’a ya da Desktop Experience’den Server Core geçiş yapılamaz.

Yükleme Sonrası Konfigürasyon Ayarları

Windows Server 2016 öncesi versiyonlarda kurulum aşamasında Network Ayaları, Bilgisayar Adı, Kullanıcı Hesabı, Domain üyeliği gibi bilgilerin girilmesi gerekirdi. Window Server 2016 kurulum aşamasındaki bu soruları azaltmıştır.

Windows Server 2016 kurulumu tamamlandıktan sonra bazı ayarların tanımlanması gerekmektedir.

• IP adres bilgisi tanımı
• Bilgisayar adı tanımı
• Active Directory üyeliği
• Saat dilimi tanımı
• Otomatik güncelleme tanımı
• Rol ve özelliklerin yüklenmesi
• Uzak Masaüstü tanımları
• Windows Defender Firewall tanımları.

YÜKSELTME VE TAŞIMA

Yükseltme ve Taşıma Öncesi Hazırlık

Windows Server 2016’yı yüklerken önemli görevlerden biri de var olan ve eski sürüm yüklü sunucuların üstüne mi kurulacağı yoksa yeni bir donanım üzerine temiz kurulum yapıldıktan sonra eski sunucudaki rol ve özelliklerin mi taşınacağının kararıdır.

Mevcut sunucu donanımı üstünde desteklenen versiyonda Windows Server 2008 ve üstü işletim sistemi varsa, üzerine yükseltme yapılabilir.

Yeni bir sunucu donanımı üstünde temiz bir Windows Server 2016 kurulumu yapıldıktan sonra eğer desteklenen versiyonda Windows Server işletim sistemleri varsa eski sunucudaki roller ve özellikler yeni sunucuya taşınabilir.

Yükseltme. Eski sunucuya yüklenen dosyaları, ayarları ve kurulu uygulamaları korur. Tüm bu öğeleri korumak ve aynı sunucu donanımını kullanmaya devam etmek istediğinizde yükseltme yapabilirsiniz. Windows Server 2016 yükseltmesi için x64 işlemci mimarisi ve Windows Server işletim sisteminin x64 sürümü gerekmektedir. Yükseltme işlemini mevcut işletim sistemi içinden Windows Server 2016 kurulum sihirbazını çalıştırarak başlatabilirsiniz.

Taşıma. Windows Server 2003, Windows Server 2008’in x86 sürümünden geçiş yaparken taşıma yapabilirsiniz. Taşıma işleminde dosya ve ayarları aktarmak için Windows Server 2016’da bulunan Windows Server Migration Tools özelliklerini kullanabilirsiniz.

Windows Server işletim sistemlerinin yükseltme ve taşıma işlemleri ile ilgili tablosu aşağıdaki gibidir.

Yükseltme Senaryoları

Yerinde yükseltme (In-Place Upgrade) daha eski bir Windows Server sürümünü çalıştıran sunucuda yeni bir Windows Server işletim sisteminin yükseltilmesi anlamına gelir. Yerinde yükseltme işleminin en göze çarpan avantajlarından biri hali hazırda kullanılan sunucu donanımı üzerinde yükseltme yapıldığı için ayrıca donanım giderlerinden kaçınmanızdır. Diğer bir avantajdan bahsetmek gerekirse, dosyaların, ayarların ve programların sunucuda bozulmadan saklanmasıdır.

Windows Server 2016 yerinde yükseltme senaryoları.

Hali hazırda kullanılan sunucu donanımları, Windows Server 2016’nın donanım gereksinimlerini karşılaması durumunda yerinde yükseltme yapılabilir.

Mevcut sunucuda kullanılan yazılımların Windows Server 2016 desteği olduğundan emin olduğunuzda. Yerinde yükseltme işlemini gerçekleştirmeden önce mevcut sunucu üzerinde çalışan SQL Server, Exchange Server, System Center gibi yazılımları listelemelisiniz. Microsoft dışı yazılımları da listeleyip Windows Server 2016 desteği olup olmadığından emin olmalısınız. Yükseltme işlemi sırasında sorun yaşamamak için ilgili ürünlerin destek belgelerini inceleyin.

Dosya sunucularındaki dosyalarınızı ve bu dosyalara erişmek için tanımlanan kullanıcı ve güvenlik izinlerini de saklamak isteyebilirsiniz. Yerinde yükseltme gerçekleştiğinde dosyalarınız ile birlikte erişmek için tanımlanan kullanıcı ve güvenlik izinleri de değişmeden kalır. Yerinde yükseltme işlemi yaptıktan sonra kullanıcılar aynı dosya sunucusundaki verilerine erişmeye devam ederler.

Yerinde yükseltme yapmak istediğiniz sunucuda yüklü rolleri ve ayarları saklamak isteyebilirsiniz. Active Directory, DNS, DHCP gibi rollere sahip bir sunucuda yerinde yükseltme gerçekleştirmeden önce bu rollerin Windows Server 2016 desteği olup olmadığından emin olmalısınız. Yükseltme işlemi sırasında sorun yaşamamak için ilgili ürünlerin destek belgelerini inceleyiniz.

Eğer bu senaryolardan biri gereksinimlerinizi karşılamıyorsa yerinde yükseltme yerine Windows Server 2016 taşıma yapmanız gerekir.

Windows Server 2016 Taşıma’nın Faydaları

Taşıma (Migration). Windows Server 2016 geçiş işlemlerinde, bazı durumlarda yükseltme yerine taşımayı düşünmek gerekir. Yükseltme esnasında kısa sürede olsa sunucuya ve verilere erişilememesi durumu vardır. Bu şirketinizin işleyişi için kritik bir duruma sahip olabilir. Bazı durumlarda nadiren gözükse de yükseltme esnasında donanım ya da yazılım kaynaklı sebeplerle hatalar oluşabilir ve sistemin kararlı çalışmaması gibi riskler olabilir. Bu gibi risklerden kaçınmak için taşıma işlemi yapılabilir.

Windows Server 2016 kurulumu yaptıktan sonra taşıma işlemi yapmadan önce gerekli driver yüklemeleri ve performans testleri yapabilirsiniz, bu durumda çalışan sistemleriniz bundan etkilenmez.

Mevcut sunucu üzerinde çalışan bazı yazılımların Windows Server 2016 desteği için daha yeni bir sürümünün yüklenme ihtiyacı olabilir. Bu durumda farklı bir ortamda Windows Server 2016 yüklendikten sonra ilgili yazılımın yeni sürümü sistematik bir şekilde yüklenerek mevcut hizmetlerin kullanılabilirliği etkilememesini sağlar.

Mevcut sunucu üzerinde çalışan rolleri, özellikleri ve ayarlarını ayrı bir ortamda geçirileceği için yine sistematik bir şekilde yüklenerek mevcut hizmetlerin kullanılabilirliği etkilememesini sağlar.

Çözüm Hızlandırıcıları Kullanmak

Windows Server 2016 geçişlerini tasarlamaya ve planlamaya yardımcı olan bazı yazılım araçları bulunmaktadır. Bu yazılımlar planlama ile birlikte sürece yardımcı olacak çözüm hızlandırıcıları da sağlar.

Microsoft Deployment Toolkit

Microsoft Deployment Toolkit, otomatik sunucu dağıtımları için işlevsel ve iş yükünü azaltan bir araçtır. Standartlaştırılmış imajları dağıtmak için kullanılır.

Microsoft Assessment and Planning Toolkit

Microsoft Assessment and Planning Toolkit, bir şirketin sunucu altyapısının envanterini analiz eden, bir değerlendirme gerçekleştiren ve daha sonra yükseltme ve taşıma planları için kullanabileceğiniz raporlar oluşturan biz çözüm hızlandırıcısıdır. Windows 10, Windows Server 2012, Windows Server 2016, SQL Server ve Hyper-V gibi ürünler için de kullanılabilir.

Şirketinizdeki sunucu envanterini çıkartarak hangilerinde Windows Server 2016 çalıştırılabileceği, hangilerinde çalıştırılamayacağı ile ilgili ayrıntılı rapor hazırlayabilir.

Windows Server 2016 geçişi ile ilgili bir hazırlık değerlendirmesi raporu oluşturulabilir. Bu rapor, Yönetici sunumu, değerlendirme sonuçları, sonraki adımlar için hazırlığı özetleyen bir çalışma sayfasını içerir.

Konsolidasyon ve sunucu sanallaştırma planlamasına yardımcı olmak için mevcut sunucuların performans metriklerini inceler. Performans değerlendirmesi, performansla ilgili raporlar ve sunucu birleştirme önerileri sunar.

Sanallaştırmadan önce ve sonra metriklerine göre sunucu kullanım tahmini sunar. Hangi sunucuların sanallaştırma için en iyi adaylar olduğu ve bu sanal sunucuları hangi ana bilgisayara yerleştirmeniz gerektiği bilgilerini sunar.

Windows Server Migration Tools

Windows Server 2016, sunucu rollerini ve özelliklerini bir sunucudan diğer bir sunucuya geçişine yardımcı olacak araçlar barındırır. Kullanılan PowerShell komutları Windows Server 2016 yüklemesinin bir parçasıdır. Ayrıca belirli roller için ayrıntılı geçiş kılavuzları da içerir.