Şirketlerde verilerin sürekli artmasıyla depolama ihtiyaçları da orantısal olarak artmaktadır. Depolama alanı planlanması ve alım kararları zorlayıcı olabilir. Bunun nedeni performanstan ödün vermeden ölçeklenebilir, yüksek kapasiteli, düşük maliyetli alternatif çözüm arayışıdır ve genellikle depolama maliyetleri bütçedeki en önemli kalemlerden birini oluşturur.

Depolama alanı planlamalarında yanlış kararların sonucu daha da pahalıya mal olabilmektedir.

Windows Server 2016 işletim sistemi birçok yeni depolama teknolojisi ve mevcut depolama teknolojilerini geliştirir. İşletim sisteminden fiziksel depolamayı soyutlayan depolama havuzlarına ve sanal disklere dayalı depolama alanları sağlayan Storage Spaces’de bunlardan biridir.

Sunuculardaki doğrudan bağlı diskleri (DAS) yönetmek, yöneticiler için sıkıcı bir görev olabilir. Bu sorunun üstesinden gelmek için birçok şirket diskleri birlikte gruplayan depolama alanlarını (SAN) kullanır. Ancak SAN’ler pahalıdır ve birçok teknolojiyi de yanında kullanmak ve yönetmek gerekir. Bu depolama sorunlara yardımcı olması ve diskleri bir araya getirmesi için Storage Spaces’i kullanabilirsiniz. Storage Spaces ile fiziksel diskler üzerinde yayılan bir depolama havuzundan tek bir disk olarak işletim sistemine verilir.

Storage Spaces Nedir?

Storage Spaces, Windows Server 2016 ve Windows 10’da yerleşik bir depolama sanallaştırma özelliğidir. Storage Spaces özelliği iki bileşenden oluşur.

• Storage Pools. Birden çok fiziksel diski tek bir disk olarak yönetilmesini sağlayan tek bir mantıksal diskte toplanan fiziksel disklerin oluşturduğu bir havuzdur. Bu havuza farklı tip ve boyuttaki fiziksel diski ekleyebilirsiniz.
• Storage Spaces. Bir Storage Pools içerisindeki boş alanlarda oluşturulan sanal disklerdir. Storage Spaces’lerin en önemli avantajı diskleri tek olarak yönetmenize gerek olmamasıdır. Bunun yerine bunları birim olarak yönetebilirsiniz. Sanal diskler, SAN’deki LUN’lar ile eşdeğerdir.

Not: Storage Spaces ile oluşturduğunuz sanal diskler, .vhd ve .vhdx dosya uzantılarına sahip sanal disk dosyaları ile aynı değildir.

Storage Spaces ile Sanal disk oluşturmak için aşağıdakilere ihtiyaç vardır.

• Fiziksel Diskler. Fiziksel diskler SATA, SAS ya da SSD gibi disklerdir. Storage Pool’a fiziksel diskleri eklemek için ayrıca aşağıdaki gereksinimlere uymak gerekir.
  • Storage Pool oluşturmak için biz fiziksel disk gerekir.
  • Resillent (Esnek), Mirroring Sanal Disk oluşturmak için en az iki fiziksel disk gerekir.
  • Parity ile esnekliğe sahip (Resillent) sanal disk oluşturmak için en az üç fiziksel disk gerekir.
  • Three-way Mirroring sanal disk oluşturmak için en az beş fiziksel disk gerekir.
  • Diskler boş ve biçimlendirilmemiş olmalıdır, yani disklerde volume bulunamaz.
  • Diskler SAS, SATA, SCSI, NVMe ve USB gibi çeşitli veri yolu arabirimleri kullanılarak takılabilir. Depolama havuzuyla Failover Cluster kullanmayı planlıyorsanız, SATA, SCSI veya USB diskleri kullanamazsınız.
• Storage Pool. Depolama havuzu, sanal diskler oluşturmak için kullanabileceğiniz bir veya daha fazla diskten oluşan bir gruptur. Depolama havuzlarına birden çok disk eklenebilir ama bir disk sadece bir depolama havuzuna eklenebilir.
• Storage Spaces veya Sanal Disk. Bu kullanıcılar veya uygulamalar açısından fiziksel bir diske benzer. Sanal diskler daha esnektir. Fixed veya Thin olarak tahsis edilebilirler. RAID teknolojisine benzer şekilde mirroring veya parity gibi yerleşik işlevlerle fiziksel disk hatalarına karşı daha dayanıklıdırlar.
• Disk Drive. Bu bir sürücü harfi atayarak Windows işletim sisteminden erişebileceğiniz bir volume’dür.

Storage Space üzerinde oluşturulan Sanal diskleri FAT32, NTFS veya ReFS dosya sistemi olarak biçimlendirebilirsiniz. Eğer Storage Space’i Data Deduplacation, File Server Resource Manager veya Clustered Shared Volume (CSV)’nin bir parçası olarak kullanacaksanız, NTFS dosya sistemi olarak biçimlendirmelisiniz.

Storage Spaces Bileşenleri ve Özellikleri

Storage Space’i yapılandırırken önemli adımlardan biri sanal diskleri planlamaktır. Storage Space’i gereksinimlerinizi karşılayacak şekilde yapılandırmak için, sanal diskleri uygulamadan önce Storage Space özelliklerini bilmeniz gerekir.

Storage Layout

Storage Layout, Depolama Havuzunda tahsis edilen disklerin sayısını belirleyen özelliklerden biridir.

İçerdiği seçenekler şunlardır;

• Simple. Yedekliliği olmayan basit bir disk alanı sağlar. Birden fazla fiziksel disk kullanılarak verilerin fiziksel disklere ayrılarak yazılmasını sağlayarak performans sağlayabilir. Disk yedekliliği sağlamadığı için disklerden biri arızalanırsa, verinin tamamı kaybedilir.
• Two-way ve Three-way Mirrors. Mirroring bir veya daha fazla diskin arızalanması durumunda verinin korunmasını sağlar. Two-way mirror verilerin iki, Three-way mirror verilerin üç kopyasını tutar. Bu nedenle önemli verileri saklarken mirroring kullanılır.
• Parity. Parity’de veriler birden çok diske yazıldığı için basic alana benzer ama parity bilgileri diskler arasında da yazılır. Bu parity bilgisi, bir diski kaybettiğinizde verileri hesaplamak için kullanılır. En az üç fiziksel disk ile parity alanı oluşturulur. Hem disk yedekliliği hem de mirroring’e göre daha fazla kullanılabilir disk alanı sağlar.

Disk Sector Size

Storage Pool sektör boyutu oluşturulurken ayarlanır. 512 Bayt ve 4096 Bayt seçenekleri mevcuttur.

Cluster Disk Requirement

Failover Cluster, sunucularınızdan biri arızalansa bile sisteminizin diğer sunuculardan çalışmasını sağlar. Bir havuzun failover cluster desteklemesi için havuzdaki bütün disklerin SAS’ı desteklemesi gerekir.

Drive allocation

Sürücünün depolama havuzuna nasıl tahsis edileceği tanımıdır. Üç seçenek bulunur.

• Data Store. Depolama havuzunda bir disk eklendiğinde varsayılan olarak seçili olan tahsis seçeneğidir. Storage Spaces disklerdeki mevcut kapasiteyi hem depolama alanı oluşturmak hem de tahsis etmek için otomatik olarak seçer.
• Manuel. Depolama havuzu oluşturulurken özellikle seçilmedikçe, depolama alanının bir parçası olarak kullanılmaz.
• Hot Spare. Depolama alanı oluştururken kullanılmayan ama havuza yedek olarak atanan disklerdir. Disk yedekliliğini sağlayan bir disk arızalanırsa, bu yedek sürücü devreye girer.

Provisioning schemes

Sanal disk oluşturulurken ayrılacak tahsis alanı ile ilgili iki şema’dan biri seçilir.

• Thin Provisioning Space. Sanal disk için tahsis edilen disk alanının sadece kullanıldığı kadar alanı fiziksel disk üzerinde ayıran tahsis şemasıdır. Depolama alanları kullanımını optimize eder fakat disk büyüdükçe hesaplama yapılarak disk büyütüldüğü için küçük bir performans kaybı yaşanabilir.
• Fixed Provisioning Space. Sanal disk için tahsis edilen disk alanının fiziksel disk üzerinde ayrılan tahsis şemasıdır. Yüksek I/O işlemlerinin yapıldığı database sunucuları gibi yapılarda kullanılması daha uygundur.

Stripe Paramaters

Verileri birden çok fiziksel diske ayırarak sanal disk performansı arttırılabilir. Bunun için sanal disk oluşturulurken NumberOfColumns ve Interleave adlı iki paramatre kullanılabilir.

• Columns. Storage Space oluştururken tanımlanan bu ayar, yazılan verinin kaç fiziksel diskle yazılacağı ile ilgilidir.
• Interleave. Storage Space oluştururken tanımlanan bu ayar, yazılan veririnin tek bir column’daki boyutu ile ilgilidir. Varsayılan olarak 256 KB boyutundadır.

Windows Server 2016 üzerinde Storage Spaces ile havuzları oluştururken herhangi bir DAS cihazı kullanılabilir. IDE, SATA, SCSI, SAS veya SSD. Performans için Storage Tiering ile daha fazla erişilen verileri SSD diskler üzerinde, daha az erişilen verileri daha SAS ya da SATA gibi daha düşük performanslı diskler üzerinde tutulabilir.